Ziyaret ettiğimiz sitelerde gördüğümüz, bazen engellediğimiz bazen farkında olmadan onayladığımız çerez “cookie” nedir?
Çerez, ziyaret ettiğimiz ve dolaştığımız siteler tarafından bilgisayarlarımıza depolanan bilgilerdir. Kullanıcı tercihlerimiz, şifrelerimiz, dil tercihi ve konum gibi ayarları saklamak için kullanılır. Virüs olmadığı sürece hiçbir site çerez adı altında bilgisayarınızdaki dosyalara ulaşamaz.
- Virüs nedir? nasıl korunabiliriz? yazımızı okumak için tıklayın.
Ayrıca çerezler, kişisel bilgileriniz (adınız, telefon numaranız, e-posta adresiniz vb.) de dahil olmak üzere birçok farklı bilgi içerebilir. Ancak, bir sitenin ulaşabileceği bilgiler sizin onlara sunduklarınızla sınırlıdır. Web siteleri sizin onlara vermediğiniz hiçbir bilgiye erişemez.
Çerezleri saklama ve gönderme işlemleri tamamen görünmez bir şekilde gerçekleştirir. Tarayıcı ayarlarınızdan değiştirerek çerez depolama isteklerini onaylayabilir ya da reddedebilirsiniz. Tarayıcınızın geçmişisini silerken size “Çerezler ve diğer site verileri” gibi bir soru sorarak sizeye kaydettiğiniz çerezleri silip silmeme isteğinizi de sorar. Ancak bu seçenek sadece sizin bilgisayarınızdaki çerezleri siler. Bir siteye verdiğiniz bilgileri o siteden bu şekilde silemezsiniz.
Çerezlerin yararları bu şekilde size zamandan tasarruf ettirerek bir siteye giriş çıkış yapmakla uğraşmak istemediğiniz zamanlarda görünür. Aynı bilgileri defalarca girmek zorunda kalmazsınız.
Peki çerezlerin zararları veya tehlikeleri yok mudur? Elbette vardır.
- İşte tehlikeleri
Bu çerezler text dosyaları halinde kaydedilir ve korunur fakat bu dosyalar gizli veriler içerdiğinden tehlikeli olabilir. Zira bilgisayara bulaşan virüsler, spyware ve trojan tarzı kötü amaçlı yazılımlar bu verilere ulaşarak bilgilerinizi çalabilirler. Ne kadar sık kullanılsa da, gizliliği önem arz eden sitelerde bu bilgiler hatırlanmamalı ya da belirli aralıklarla temizlenmelidir. Hiçbirimiz kişisel verilerimizi üçüncü şahıslar ellerine geçirsinler istemeyiz.
- Peki çerezler nasıl silinir?
Mozilla tarayıcısında bu verileri temizlemek için;
Araçlar > Seçenekler > Yakın geçmişinizi silin kısmından
Google Chrome tarayıcısından bu verileri temizlemek için;
Seçenekler > Gizlilik > İçerik ayarları > Tüm çerezler ve site verileri
Internet Explorer tarayıcısından buverileri temizlemek için;
Araçlar > İnternet seçenekleri > Sil kısmından tüm çerezleri ya da istediğiniz siteye ait verileri silebilirsiniz.
Silmeniz sizin yararınıza olacaktır çünkü çerezler sizin gizliliğinizdir. Gizliliğinize ve verilerinize sahip çıkmalısınız. Çerezler kaydolurken çalınması ihtimaline karşı güvenlik duvarı ve antivirüs programlarını kullanabiliriz ama yine de en kalıcı çözüm çerezleri temizlemektir.
- Çerezlerin tarihi
Çerezler 1994 yılında Netscape firması tarafından kullanılmaya başlanmıştır. İlk zamanlarda kullanım amacı bir kullanıcının girdiği siteye, tekrar girip girmediğini kontrol etmek içindi.
Çerez türleri nelerdir
- Session Cookies
- Persistent Cookies
- Secure Cookies
- HttpOnly Cookies
- Third-party Cookies
- Supercookies
- Zombie Cookies
Session Cookies: Oturum açma, kullanıcı adı ve şifre gibi verileriniz için kullanılır.
Persistent Cookies: Çerezin doğru tanımı aslında persistent cookies’tir, bir alt çerez adı değildir.
Secure Cookies: Güvenli çerezler, riskli olmayan basit ayarlar için kullanılır.
HttpOnly Cookies: Web sitesi ile sunucu (tarayıcı) arasındaki bağlantıyı kuran çerezlerdir.
Third-party Cookies: Kullanıcının sabit diskine, ziyaret edilen site tarafından yerleştirilen çerezlerdir. Daha önceden siteyi ziyaret edip etmediğinizi soruşturur.
Super Cookies: İşlerini gizlice yapar ve tehlikeli çerezlerdir. Tespit edilmeleri ya da temizlenmeleri zordur.
Zombie Cookies: Tehlikeli olan çerezlerdir, Super Cookies’e benzer.
Çerezler nerelerde kullanılır?
- Üyelik gerektiren sitelerde
Üyelik gerektiren sitelerde bize kullanım kolaylığı sağlarken zararları da vardır. Kişisel bilgilerin (e-posta, şifre, doğum tarihi vb.) ele geçirilmesine yol açabilir.
- E-ticaret sitelerinde
Çerezler e-ticaret sitelerinde yarım bırakılan alışverişler, sepet bilgileri ve yarım kalan adres bilgileri gibi bilgilerin hatırlanması için kullanılır.
- Reklam gösterimlerinde
Çerezler ayrıca bize ilgi alanlarımıza göre reklam gösterilmesini sağlayan araçlardandır. Gün içerisinde hangi sitelere giriyoruz, girdiğimiz sitelerde nelere bakıyoruz, e-ticaret sitelerinden neler bakıyoruz hepsi çerez olarak kaydedilir. Kaydedilen bu çerezler ilgil alanlarımıza göre bize reklam gösterilmesini sağlar.
